W Inowrocławiu upamiętniono żydowskich mieszkańców miasta

W czwartek 9 marca przewodnicząca sejmiku Elżbieta Piniewska i marszałek województwa Piotr Całbecki uczestniczyli w Inowrocławiu w uroczystym otwarciu lapidarum. Zgromadzone na terenie zniszczonego przez Niemców żydowskiego cmentarza fragmenty żydowskich nagrobków - macew - mają upamiętniać dawnych żydowskich mieszkańców Inowrocławia. W uroczystości oprócz władz samorządowych województwa, powiatu i miasta, przedstawicieli inowrocławskich instytucji i mieszkańców miasta uczestniczyli także naczelny rabin Polski Michael Schudrich i prymas Polski Wojciech Polak.

Jedną z najważniejszych wartości, która mówi o naszym człowieczeństwie, jest stosunek do zmarłych, niezależnie od narodowości i wyznania. Już Antygona z tragedii Sofoklesa za swój obowiązek uważała pochowanie zwłok, swojego brata Polinejkesa. Dlatego dzisiejsza uroczystość jest tak podniosła, dlatego wzruszenie ściska nas za gardło, dlatego towarzyszy nam myśl o „ludzkich rzeczy mijaniu”. Rozbite macewy zebrane z różnych miejsc to jak pęknięte życiorysy pojedynczych ludzi, które uzyskują swoją podmiotowość. Każdy symbol pojawiający się na macewie to historia życia konkretnego oraz podkreślenie roli, jaką odegrał on w danej społeczności. Lapidarium niech będzie miejscem refleksji o wielokulturowości jako elemencie budującym nasze człowieczeństwo. - powiedziała podczas uroczystości przewodnicząca Elżbieta Piniewska

W powstałym z inicjatywy starosty Wiesławy Pawłowskiej lapidarium zgromadzono 600 fragmentów macew - najstarsze z nich pochodzą z XVIII wieku - a swoją formą przypomina ono jerozolimską Ścianę Płaczu. Cmentarz żydowski istniał w tym miejscu od roku 1886 do II wojny światowej, kiedy to hitlerowcy zniszczyli cmentarz, a żydowskie nagrobki wykorzystali do wybrukowania ulic i placu przy budynku Rejencji Inowrocławskiej - dziś siedziby III Liceum Ogólnokształcącego. Lapidarium zaprojektowała inowrocławska artystka Katarzyna Hałas. Symboliczna „Ściana Płaczu” ustawiona jest, jak synagoga, na linii wschód-zachód, a jej środek przecina wąska szczelina tak, by w południe przebijało się przez nią światło słoneczne. Za ścianą oraz w jej sąsiedztwie złożono setki fragmentów macew, a wykonane w czterech językach: polskim, hebrajskim, angielskim i niemieckim, tablice informują o historii tego miejsca.

W drugiej części uroczystości w Muzeum im. Jana Kasprowicza, którego pracownicy przed kilku laty wydobywali i zabezpieczali macewy, otwarto wystawę "Zostały tylko kamienie. Żydzi w Powiecie Inowrocławskim" prezentującą historię inowrocławskich Żydów oraz cenne judaica - Torę, unikalne synagogalne srebra, archiwalne fotografie żydowskich cmentarzy i synagog. Zbiory Muzeum im. Jana Kasprowicza uzupełniają zasoby Archiwum Państwowego w Bydgoszczy, Oddział w Inowrocławiu. Wystawa czynna będzie do 19 kwietnia.

Inowrocławskie lapidarium powstało dzięki współpracy wielu ludzi i instytucji m.in. Muzeum im. Jana Kasprowicza, Zakładu Karnego i Zarządu Dróg Powiatowych w Inowrocławiu, młodzieży z Zespołu Szkół Budowlanych w Inowrocławiu i Zespołu Szkół Weterynaryjno-Przyrodniczych w Kobylnikach oraz dofinansowaniu w wysokości 96 tys. zł ze środków Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.